Ora et labora. Bidden en werken. Dat is wat de Benedictijnen van Affligem eeuwenlang deden om hun missie te behartigen: de behoeftigen helpen. Daaronder werd ook verstaan: het land bewerken, hop telen en bier brouwen. Maar dat hun bier ooit zo gegeerd zou zijn, dat konden de paters niet vermoeden.
Pas in 1956 gaf de toenmalige abt Tobias Vergauwen het recept uit handen aan de brouwersfamilie De Smedt uit Opwijk. De reden was dat de paters na de oorlog niet de nodige middelen hadden om hun eigen brouwerij te renoveren en uit te breiden. Niemand, niet de paters Benedictijnen, niet de nieuwe brouwers uit Opwijk, had toen kunnen vermoeden dat het succes van Affligem, geroemd vanwege zijn unieke gist en tweede fermentatie op fles, op een dag zo groot zou zijn. Maanden op voorhand wordt er nu uitgekeken naar de nieuwe ‘Affligem Patersvat’, gebrouwen met de nieuwe hopoogst. Hij is het resultaat van de krachten van de natuur en ontstaat uit de unieke smaak van verse hopbloemen. ‘Affligem Patersvat’ wordt gebrouwen met de eerste oogst hopbellen en onderscheidt zich door zijn pure, maar verfijnde smaak. Deze exclusieve variant uit het rijke ‘Affligem’-assortiment laat zich niet met een ander bier vergelijken. Het is een perfect speciaalbier voor wie houdt van een verfijnde, ronde smaak van aromahoppen.
Niet langer de familie De Smedt staat aan het roer bij Affligem, maar de groep Alken-Maes/Heineken. Die overname ging hand in hand met een reeks investeringen die de kwaliteit van het bier naar een ongekende hoogte tilden, evenwel zonder het oorspronkelijke recept te wijzigen, want de Paters Benedictijnen blijven waken over hun unieke bier. Vandaag is duidelijk dat ‘Affligem’ één van de kroonjuwelen is geworden van de groep, bovendien erkend als Brabants streekproduct.
VERS GEOOGSTE HOP
“Bierrecepten lijken simpel als het op ingrediënten aankomt,” zegt Wouter Hollevoet, brouwmeester van Affligem, “maar in wezen zit er enorm veel speling op de kwaliteit van elk ingrediënt afzonderlijk en ook de timing van de verschillende stappen in het brouwproces is belangrijk en onnavolgbaar. Neem nu water. Bij Affligem komt het water uit een eigen sokkelput van 280 meter diep. Dat water wordt gezuiverd om het te ontdoen van minerale zouten. Er vindt ook een strenge selectie van mouten en moutleveranciers plaats, omdat ‘Affligem’ een zeer zuiver bier is, waaraan bijvoorbeeld geen karamel wordt toegevoegd. Affligem beschikt ook over een eigen Brabantse giststam, dat het bier zijn eigen identiteit geeft. De gistcellen worden niet meer doorverkocht zoals dat vroeger het geval was, nu worden ze enkel en alleen gebruikt om de Affligemvarianten te brouwen. Deze unieke gist zorgt voor een complexe ontwikkeling van esters tijdens het fermentatieproces. Die esters zorgen dan weer voor aangename impressies van tropisch fruit (banaan, mango), zomerfruit (rijpe perzik) en een vleugje appel in het aroma van het Affligembier. Een ander voordeel van deze eigen gistsoort is dat de gistresten mooi op de bodem blijven bij het uitschenken. Daardoor kan je het bier op verschillende wijzen degusteren: zonder gist omdat je deze op de bodem van de fles kan laten, met de gist in een apart gistglaasje of eerst zonder en dan later met de gist erbij afhankelijk van je smaakvoorkeur.”
Als vanzelf belandt het gesprek bij “hop”, de tere klimplant die zich steviger is gaan verstrengelen met Affligem sinds in 2012 de ‘Quadruple Hopped Cuvée 950’ werd gelanceerd ter herdenking van de oprichting van de abdij. Wouter Hollevoet: “Hop is altijd belangrijk geweest voor Affligem. Zowel bitterhop als aromahop. Maar de eigenheid van Affligem zit ook in de wijze waarop de hop wordt opgeslagen en het tijdstip in het brouwproces wanneer precies de hop wordt toegevoegd. Wij gebruiken geen hop in balen, maar enkel vers geoogste hop die meteen tot pellets wordt verwerkt, zodat het hoppig karakter beter bewaard blijft. Even belangrijk is het tijdstip waarop we bitterhop en aromahop toevoegen in het brouwproces. Bitterhop wordt steevast in het begin en aromahop op het einde toegevoegd.”
EEN NIEUWE ROL VOOR DE ABDIJ
Dat de abdij tegenwoordig nog een rol kan spelen in de productie van nieuwe cuvée’s werd in 2012 al bewezen. De paters werden in 2012 ingeschakeld om een nieuw kruid voor te stellen voor de ‘Cuvée 950’, die tegenwoordig verder leeft in de ‘Affligem Cuvée’. Uit de eigen moestuin van de abdij werd toen het citroenkruid voorgesteld, vandaag een belangrijk ingrediënt van de ‘Cuvée’. De abdij heeft nu op de eigen gronden opnieuw hop geplant met de vaste bedoeling de (bitter)hop in de nabije toekomst te gebruiken voor ‘Patersvat’. Ook de gemeente Opwijk heeft een veld beplant met hop die exclusief door Affligem zal worden aangewend. “Voor alle duidelijkheid: de hop die hier wordt geteeld, zal nooit volstaan voor Affligem, zelfs niet voor ‘Patersvat’. In België wordt immers hoofdzakelijk kwaliteitsvolle bitterhop geteeld. Voor aromahop moet men uitwijken naar Duitsland, Tsjechië en Slovenië.”
‘Patersvat’ is een premiumbier van Affligem, dat in het algemeen al bekend staat als een hoppig bier. “Voor ‘Patersvat’ gaat men voor de versheid van de hop tot het uiterste,” stelt Wouter Hollevoet. “Voor deze blonde ale, waarvoor we nog veel meer hop gebruiken, wordt gewacht op de nieuwe hopoogst. Dat betekent dat de productieperiode niet vastligt: soms wordt die oogst begin september binnen gehaald, soms pas eind september. En vermits de tweede gisting op fles ook nog tijd vergt, is het bier ten vroegste beschikbaar half oktober. De hoeveelheid hop die voor ‘Patersvat’ wordt gebruikt, brengt een apart bloemig karakter mee, met een hint van versgemaaid gras. Het is een uniek bier met een lange houdbaarheid van twee jaar. Toch drinken hopliefhebbers het graag jong, omdat het hoppige karakter dan het mooist tot uiting komt.”
PROEF DE ZIEL
Het succes van ‘Patersvat’ is overduidelijk. Elk jaar moet de brouwerij meer produceren. De vraag uit België bereikt ongekende hoogten. “Dat is natuurlijk meegenomen voor de uitstraling van Affligem. Het maakt ook duidelijk dat er in Opwijk, ondanks het grote internationale succes, absoluut geen “eenheidsworst” wordt gemaakt, maar bieren die worden gebrouwen met hart en ziel, volgens de oorspronkelijke tradities van de Paters Benedictijnen en dat proef je,” aldus nog brouwmeester Wouter Hollevoet.
Foto’s: Filip De Smet
