DE HOGE VLUCHT VAN DE FENIKS
Het verhaal van de feniks uit de radiospots van Grimbergen is niet uit de duim van een marketeer gezogen. Die feniks zie je overal in de Basiliek van Grimbergen, maar er is geen verband met de kerkelijke liturgie. Het is eerder een heidense symboliek die erachter schuilt.
Voor de Perzen en Grieken was de feniks al het symbool van de heropstanding. Die “heropstanding” was nodig, want de abdij van Grimbergen werd ettelijke malen verwoest en dat had te maken met de trots van de Heren van Grimbergen. Er woedde in de 12de eeuw een langdurige oorlog tussen de hertog van Brabant en de genoemde Heren, omdat ze de hertog niet wilden dienen. Zo raakte de abdij, die in 1128 was gesticht, een eerste keer verwoest door een brand in 1159.
Maar wat zien we? Telkens opnieuw zal de abdij herrijzen uit haar as. Ook nadat ze in 1566 opnieuw in gruzelementen lag. Rond 1550 duikt de feniks voor een eerste maal op. Hij is te zien in het wapenschild van toenmalige abt Sophie, nu nog te bewonderen in de sacristie van de Basiliek van Grimbergen.
BIER BRACHT DE PATERS WEER OP KRACHT
Natuurlijk is dit verhaal ook verweven met het bier van Grimbergen. Abt Erik: “Zoals veel abdijen brouwde ook de abdij van Grimbergen een bier. In de middeleeuwen was dat noodzakelijk, omdat het drinkwater te bezoedeld was. Abdijbier had ook een streepje voor op bier van privé-brouwers, omdat de abdijen vrijgesteld waren van taksen. Zij konden zich veroorloven om de beste ingrediënten te gebruiken. Een bijkomende kwaliteitsfactor voor Grimbergen was de omgeving. We zitten hier vlakbij Asse en Mollem, die doorheen de geschiedenis altijd geroemd zijn geweest voor hun hopcultuur.”
“Diversiteit in de bieren bestond vroeger al. Dat had te maken met de gewoonten van de paters zelf. De Paters Norbertijnen hielden niet de 40-daagse vasten van de gelovigen, maar de lange vasten die liep van 15 september tot Pasen. Men mocht dan de hele duur van de vasten geen vlees eten, enkel vis. Maar tegen Pasen waren de paters dermate verzwakt door het proteïnearme dieet dat ze weer op krachten moesten komen. Dat gebeurde niet met (duur) rood vlees, maar met sterker bier: het zogenaamde “Paasbier”, dat nu opnieuw wordt gebrouwen onder de naam ‘Optimo Bruno’.”
> Abt Erik
DE VERRIJZENIS VAN 1958
Op oude gravures in het koor van de Basiliek kan u zien hoe groot en invloedrijk de abdij in het begin van de 16de eeuw wel was. De landerijen waarover de statige abdij van op zijn heuvel uitkeek waren enorm. Het ontwerp voor de nieuwe kerk, die in de late 17de eeuw werd opgetrokken, gaf ook de ambities weer van de abdij en van Grimbergen. De kerk zal echter nooit voltooid raken. Vandaar dat ze nog steeds een voorlopige gevel heeft. Maar binnenin voeren pracht en praal de boventoon. De kerk werd in 2010 verheven tot “Basilica Minor”, eretitel die het Vaticaan aan kerken kan geven vanaf de 19de eeuw omwille van hun pastorale betekenis.
De meest barre tijden braken aan op het eind van de 18de Eeuw. In 1793 rolde er een tsunami over België, genaamd de Franse revolutie. Onder dit bewind was het de abdijen niet langer toegestaan om bier te produceren. 165 jaar lang zou de wereld moeten wachten op het nieuwe abdijbier van Grimbergen. Maar in 1958 werd de feniks weer wakker. Er werd aan de abdijpoort geklopt. Daar stonden de kleinzonen van Egied Maes, Michel en Eduard. Hun voorstel om het bier van Grimbergen te laten herleven in hun brouwerij te Waarloos viel niet in dovemansoren.
Het brouwen van het oorspronkelijke bier was echter niet zo eenvoudig, want de abdij beschikte niet meer over de oude receptuur. Hoe werd de “Grimbergen nouveau” dan samengesteld? Abt Erik: “Samen met brouwerij Maes zijn we gaan grasduinen in oude historische documenten van de abdij en zo hebben we kunnen achterhalen welke ingrediënten werden aangekocht voor het oude abdijbier. Het eerste bier dat op de markt kwam was de ‘Dubbel’ in 1958, enkele jaren later volgde de ‘Tripel’ en snel nadien was er het “Paasbier”, de ‘Optimo Bruno’.”
MODERNITEIT
Opvallend is de moderniteit van Grimbergen. Een abdijbier waarvan er een lente-, zomer- en winterbier bestaat, dat mogen we bij de pinken zijn noemen. Strookt dit met het beginsel van abdijbier?
Abt Erik: “Het beginsel van abdijbier is eenvoudig: de naam moet verwijzen naar een echte abdij en het wordt gebrouwen met instemming van die abdij. We weten dat de consument van abdijbieren open staat voor nieuwe dingen, graag experimenteert en continu op zoek is naar verrassende producten. Hier geven we met Grimbergen graag een antwoord op met onze seizoensbieren.”
Laatste vraagje: de oude regel van 1 liter per pater per dag, geldt die nog?
Abt Erik: “Nee. We drinken in feite zelfs bij het middagmaal geen bier, omdat het iets te zwaar is. Misschien is er in het gamma nog plaats voor een lichtere Grimbergen?”
> Pierre De Raedemaeker
HET FENIKSHOF BRASSERIE
Vanaf het overdekte terras van Brasserie Het Fenikshof in Grimbergen hebt u een prachtig uitzicht over de royale tuin van de abdij. Niet toevallig is deze brasserie die overigens genomineerd werd voor de Horeca-Awards, de grootste afnemer van Grimbergen.
>Voor meer inlichtingen www.hetfenikshof.be – T. 02 306 39 56
Foto’s: Bart Van der Perre
