IPA

Drie letters die verwijzen naar een relatief oude bierstijl die sinds enkele jaren, dankzij de Amerikaanse versie, aan een opmars bezig is en zich trendy mag noemen.

De term IPA (uit te spreken op de Engelse wijze) staat voor “Indian Pale Ale”. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is deze bierstijl niet afkomstig uit India, maar wel degelijk uit Engeland. Het werd er louter geproduceerd voor de export (waaronder de export naar India). De Engelse brouwers wisten dat, door aan het bier meer hop toe te voegen en het alcoholgehalte te verhogen, het bier langer houdbaar bleef en het de reis dus beter kon doorstaan. Overtuigd van het succes, startten de Britten de productie voor de eigen markt. De “Amerikaanse IPA” is een recentere variant en bevat voornamelijk Amerikaanse hop (soms zelfs tot het uiterste en het karikaturale doorgedreven).

Bier Grand Cru heeft een comité van experten samengesteld om een selectie “US” IPA’s te proeven, deels afkomstig uit het land van Uncle Sam, deels uit onze heimat. In totaal werden er 12 bieren geproefd. Twee ervan vertoonden grote gebreken en zijn bijgevolg niet aan bod gekomen in ons tijdschrift.

De bieren werden blind geserveerd en gerangschikt in stijgende lijn van alcoholpercentage. Bovenop een organoleptische evaluatie, vroegen we aan onze deskundigen in welke mate de geproefde bieren overeenstemden met de stijl die men mag verwachten van een IPA. De stijl werd gedefinieerd als een bier dat wordt gekenmerkt door een krachtig hoparoma, makkelijk te onderscheiden door de olfactieve eigenschappen. IPA’s dienen bovendien een fruithint, een verfrissende en droge toets en een alcoholgehalte van maximum 8% te bevatten.

DE CONCLUSIES

Zoals Rick Kempen onderstreept in zijn betoog (zie verder), bevestigt de proeverij van verschillende stalen dat de Amerikaanse IPA-stijl onbestaande is. Er zijn grote verschillen tussen de bieren en er zijn er slechts twee of drie die volledig beantwoorden aan de stijl zoals ze – voorafgaand aan onze proeverij – werd gedefinieerd. Sommige bieren vertonen een hoger alcoholgehalte dan verwacht, andere bevatten dan weer een suikergehalte dat het aanbevolen verfrissende karakter in zekere zin tenietdoet. En nog andere missen de bitterheid die vereist is om als IPA te mogen geklasseerd te worden. De bieren die tijdens de proeverij aan bod kwamen, waren ondanks alles in het algemeen mooi uitgebalanceerd.

Volgende bieren werden unaniem beschouwd als dichtst aanleunend bij de duidelijk omschreven stijl: ‘Founders All Day IPA’, ‘Hop Ottin’ IPA’ en ‘Hop Nosh’. De Belgische IPA’s schoten zeker niet tekort, maar beantwoorden te weinig aan de basisrichtlijn van deze bierstijl. Aan de Belgische IPA’s kunnen eerder eigenschappen worden toegeschreven die meer aansluiten bij Tripelbieren : complex, kruidig, opvallende “esters” en een hoog alcoholgehalte. Zijn de Belgische IPA’s een antwoord van de Belgische brouwers op de liefhebbers van bieren die fanatiek omspringen met hop?

Steeds meer Belgische brouwers laten zich verleiden tot de productie van IPA’s, in eerste instantie om de Amerikaanse markt te kunnen bedienen. De eerste die zich in het avontuur heeft gestort is naar alle waarschijnlijkheid Hildegard van Ostaden, die – nog in de ban van haar professioneel verblijf in de Verenigde Staten – in 2005 de ‘Urthel Hop’ heeft gelanceerd. In datzelfde jaar vraagt de Amerikaanse invoerder van brouwerij La Chouffe de productie aan van een zwaarder gehopt bier, bestemd voor de Amerikaanse markt. Na meerdere pogingen is het resultaat een ‘Houblon Chouffe Dobbelen IPA Tripel’. “Dobbelen” slaat op het dubbele gebruik van hop, “Tripel” geeft aan dat het bier is geproduceerd op basis van een echte Tripel. Sindsdien werden er, in navolging van ‘Duvel Triple Hop’, nieuwe Belgische IPA’s gelanceerd, zoals de ‘Paljas IPA’, de ‘Triest IPA’ of de ‘Martin’s IPA’.

“DE AMERIKAANSE IPA BESTAAT NIET!”

Rick Kempen, Bier&cO

Stel mij de vraag “wat is een Amerikaanse IPA” en ik zal u moeten antwoorden dat zoiets niet bestaat. De Usanen hebben deze bierstijl, die eigenlijk in Europa en meer bepaald in moederland Engeland in onbruik was geraakt, gerevitaliseerd – maar daarom bestaat er nog geen Amerikaanse IPA. Voor de drooglegging brouwden ze IPA, zeer verwant aan de Engelse oorsprong en dus speelde mout de hoofdrol. Fors gehopt, maar net als met de hedendaagse Engelse IPA’s gebeurde het vooral met bitterhop. Tot op vandaag kan de meerderheid van de IPA’s, gebrouwen door East Coast brouwerijen, in deze categorie ondergebracht worden. Er zijn uitzonderingen, maar die bevestigen enkel de regel dat het bovenal West Coast brouwerijen zijn die stevige tot bijna ondrinkbaar gehopte aromatische IPA’s brouwen. Van die bieren die een paddenstoelvormig wolkje op de tong vormen, van “kaboem”. Zoals de brouwmeester Garrett Oliver van Brooklyn Brewery jaren terug al zei: “Elke aap kan handenvol hop in een ketel gooien, daar is geen kunst aan. Een harmonieus en gebalanceerd bier brouwen, da’s pas tof !” Als er iets Amerikaans is aan IPA, dan is het wel de drang om te experimenteren, waarbij men zijn hand wel eens durft te overspelen. Maar evengoed valt er veel te genieten en te ontdekken – de verschillende hopsoorten blijven verrassen.