De dagen worden korter en donkerder en ook weer een stuk kouder. Tijd om van je thuis, waar dat ook is, een warm winternest te maken. Want waar is het tijdens gure dagen beter vertoeven dan in je eigen huis met een prachtig kerstbier?
Kerstbieren, tegenwoordig gebruikt men ook wel de weinig zeggende term ‘winterbieren’, zijn jaarlijkse ‘hart verwarmende’ bieren die in beperkte oplage worden gebrouwen en dus ook enkel gedurende twee tot drie maanden te verkrijgen zijn. De oorsprong is vrij duister:
Origineel was ‘kerstbier’ een speciaal gebrouwen bier waar men elk jaar tijdens de feestdagen van kan genieten. Deze schitterende traditie hebben we in wezen te danken aan het heidense ‘Wassail’ feest, een voorloper van het Christelijke kerstfeest. De naam komt voort uit het Oud Engels ‘Waes Haeil’ wat zoveel betekent als ‘Be Healty’ of ‘wees gezond’. Het woord kreeg dan ook snel de betekenis van een drinkgroet, zoals ‘santé’ of ‘gezondheid’. Vrij vertaald: ‘op uw bakkes!’
Het Christelijk kerstfeest heeft helaas geen link met bier. Jozef werd de toegang tot de ‘herberg/kroeg’ immers categoriek geweigerd. Zelfs de drie wijzen uit het oosten die kindje Jezus van Nazareth na zijn geboorte kwamen vereren, boden enkel geschenken van goud, wierook en mirre aan. Het gerstenat is ver te zoeken. Een gemiste kans volgens ondertekende. Jozef snakte immers naar een fris glas gerstenat. Hij kon het gebruiken na een kleine discussie met de heilig geest.
Jozef: “Kijk dat is hier mijne kleine. Bezie maar zijne neus, ’t is helemaal de mijne”. Jozef straalde, waarop De Heilige Geest moest lachen. “Ha ocharmen sukkelaar. Die kleine die is van mij want ik was de ooievaar”. De vlekjes zijn nooit teruggevonden.
De reactie die volgde was puur menselijk. “Jozef gaf de geest een goei mot op zijn gezicht”. Samen een goed glas kerstbier drinken lijkt ons een meer aangewezen en vreedzamere -vrede op aard aan alle mensen die van goede wil zijn- manier om het probleem uit te klaren.
Winter Ales
Heden ten dage is de term ‘winter bier’ of ‘winter ale’ enorm populair en raakt de benaming kerstbier in het verdomhoekje. De achterliggende redenen zijn van puur commerciële aard. Er is immers geen kat die nog kerstbier drinkt na de feestdagen, een winter bier daarentegen kan gedronken worden tot aan het zomeruur.
De reden voor het brouwen van een winter bier kunnen zeer uiteenlopend zijn. Een traktatie voor de trouwe klanten, volgens de ene. Het verwerken van de oude stoffige voorraden mout, hop en kruiden volgens een andere. Voor een derde het testen van de nieuwe oogst mout en hop. Allen klinken ze min of meer plausibel. Zeker de laatste reden, in die zin dat bier een natuurproduct is zoals wijn. De klimatologische omstandigheden zijn jaar na jaar anders. Nat, koud, droogte, warmte, hagel, … teisteren zowel de wijnstokken, de hopranken als de graanvelden. Maar bier moet jaar in jaar uit exact hetzelfde smaken, terwijl wijn elk jaar anders mag en zelfs moet smaken. De wereld op zijn kop.
Een algemeen aanvaarde standaard van hoe winter ale er moet uitzien en smaken is helemaal niet evident. De meningen zijn verdeeld en de debatten verhit. Het is gewoon moeilijk om het in traditionele stijltermen te beschrijven. Ze komen voor in allerlei formaten, geuren en smaken. Het makkelijkst is dan misschien ook om ze te beschrijven vanuit de verwachting die de meeste consumenten er van hebben. Vraag aan iemand drie woorden spontaan te associëren met ‘winter bier’ en de kans dat je eindigt met ‘kruiden, alcohol en vol’ is vrij groot. Eén ding hebben de meeste sowieso gemeen, ze zijn verdomd lekker.
Het was voor ons dan ook een echte ‘opoffering’ om er een paar voor jou te gaan uittesten. Deel 1 van onze bevindingen vind je hier mogen en voor deel 2 zal je nog een extra dagje moeten wachten.
Foto’s © Bart Van der Perre
